Year: 2025
Na de ontginning van de steen worden de platen vervoerd met zwaar transport naar verschillende steenkappers. Deze steenkappers vormen de onafgewerkte grote platen om tot producten. Voor de productie te onderzoeken, heb ik gekozen voor de lokale steenkapper Abbin in Essen. Abbin produceert vooral standaardformaten blauwe hardsteen die worden gebruikt in de bouwsector, zoals vloeren, gevelbekleding en bestrating.
De productie gebeurt volledig in eigen beheer met behulp van geautomatiseerde machines. Het plaatmateriaal komt rechtstreeks van de groeve in Henegouwen en wordt hier verwerkt tot producten. Een van de belangrijkste technieken die ze gebruiken is waterjet cutting en nat diamantzagen. Deze methodes zijn zeer precies, maar verbruikt ook veel water. Hier wor- den de gezaagde platen op maat gesneden volgens het specifieke ontwerp en de afmetingen van het gewensteeindproduct, zoals vloerplaten, vensterbanken, gevelbekleding of ornamenten. Na het zagen en op maat snijden worden de platen onderworpen aan verschillende oppervlaktebehandelingen, afhankelijk van de gewenste uitstraling en het beoogde gebruik van het product.
Er zijn meerdere afwerkingstechnieken voor blauwe hardsteen, waaronder schuren, polijsten, vlammen en boucharderen. Bij schuren wordt het oppervlak glad gemaakt met slijpschijven met verschillende korrels, waardoor het oppervlak egaal en glad wordt. Bij polijsten krijgt het oppervlak een glanzende, reflecterende afwerking. Het vlammen gebeurt door het kortstondig blootstellen van het oppervlak aan een vlam, waardoor een ruwe en antislip structuur ontstaat. Bij boucharderen worden kleine puntjes of reliëfs in het oppervlak geslagen, wat een esthetisch en stroef oppervlak oplevert (Stoneasy, 2019).
Bij het verzagen van plaatmateriaal ontstaan er reststukken, ook wel offcut-stukken genoemd. Deze stukken zijn vaak te klein om nog een bruikbaar product van te maken binnen het productiesysteem van de steenkapper. Door het werken met verschillende maten van eindproducten varieert ook de grootte en kwaliteit van de reststukken. Deze variëren van kleine fragmenten tot grotere stukken en wisselen in kwaliteit. Vaak worden tijdens het verzagen van platen ook stukken van lagere kwaliteit verwijderd, waardoor er minder bruikbaar materiaal overblijft van een plaat. Omdat de mijn en grondstof al langer worden ontgonnen, komen er vaker platen van mindere kwaliteit uit de groeve, wat leidt tot een grotere hoeveelheid onbruikbare stukken blauwe hardsteen.
De reststukken blauwe hardsteen variëren van kleine fragmenten tot grotere stukken van wisselende kwaliteit. Elke week vullen deze reststukken ongeveer één container van 10 m3, goed voor ongeveer 13 ton afval. Het afval in de steencontainer is niet zuiver, omdat er geen sortering plaatsvindt; hierdoor ontstaat een mix van formaten en soms zelfs andere steensoorten. Dit maakt het moeilijker om het afval als zuivere grondstof te hergebruiken en vormt een uitdaging voor het afvalbeheer.
Ondanks deze uitdaging kunnen we ook op een andere manier naar de container kijken. Een container, vol variatie en ogenschijnlijk onoverzichtelijk, bevat interessante vormen, texturen en groottes. Deze container kan gezien worden als een nieuwe bron van blauwe hardsteen. Door de container te benaderen als een nieuwe grondstof en vergelijkbaar met een blauwe hardsteengroeve, kan er anders gedacht worden over de stukken die momenteel als afval beschouwd worden. Zowel de reststukken zelf als de omgeving waarin ze zich bevinden hebben een eigen esthetiek. De grote stalen bak en de manier waarop alles gestapeld en geometrisch opgesteld ligt, vormen een duidelijk contrast met de traditionele ontginningswijze van blauwe hardsteen.
ANALYSE
- Afval per week per steenkapper: ±13 ton
- Containerinhoud: ±10 m³/week
- Herkomst: residuen van CNC en waterjetsnijprocessen
- Fysiek: Vlakke platen, scherpe hoeken, verschillende diktes (30–300 mm)
- Structureel: Hoogwaardige steen, technisch gezond maar formeel 'ongepast'
- Esthetisch – visuele kenmerken:
- Rechte snijlijnen, herhaling van formaten
- Verschillende oppervlaktestructuren (gepolijst, gezaagd, geschuurd)
- Geometrische uitstraling, abstracte vlakverdeling
- Soms imperfecties door zaagfouten of kleine beschadigingen aan randen
- Beeldtaal = rationeel, modulair, precies